08.2 | India - JaMi 2

Over treinen en bureaucratie

Reizen met de trein blijft, na wandelen, toch de leukste wijze van vooruit gaan. India is bij uitstek een treinen land want Indian Railways heeft het meest uitgebreide netwerk aan rails ter wereld. Naar eigen zeggen ook de grootste werkgever ter wereld met ruim 1,5 miljoen werknemers in dienst, ze transporteren ongeveer 20 miljoen reizigers per dag van en naar 6900 stations door het hele land. Een onvoorstelbare organisatie en ongelooflijk dat, hoe moeilijk het soms ook blijkt te zijn om informatie of tickets te bemachtigen of hoe oud en vervallen stations en materieel er vaak uitzien, het toch behoorlijk goed blijkt te werken. Daar kan onze NS nog een puntje aan zuigen.

Al op onze eerste dag in Mumbai achter kaartjes aan voor de trein naar Goa. Ons hotel is op loopafstand van het Chhatrapati Shivaji Terminus, het voormalige Victoria Station, gebouwd in 1887 en ooit een van de mooiste stations ter wereld. Nog steeds imposant maar helaas ook heel veel verval.
Bij het station blijkt een apart gebouw te zijn waar treinkaarten worden verkocht en daar, op de eerste verdieping, een speciaal loket voor toeristen. Eer we binnen zijn worden we al aangesproken door allerlei vage mannetjes die ons kaartjes willen verkopen terwijl er toch echt overal borden staan waarop te lezen valt dat je alleen kaartjes bij de loketten kan kopen en niet van deze mannetjes. Misschien kunnen ze niet lezen maar dat zou een extra reden zijn om geen kaartjes van ze te kopen.
Het is enorm druk, voornamelijk met mannen. Mannen die staan te dringen voor de loketten, die allerlei dingen staan op te schrijven zonder dat duidelijk wordt waarom maar het leeuwendeel zit gewoon een beetje te zitten en voor zich uit te staren. Werkeloos, thuis verteld dat ze naar hun werk zijn en gaan vanavond weer naar huis of omdat het wel lekker koel is in deze ruimtes?
Bij de loketten is voordringen tot sport verheven. Gewoon je arm, met in je hand het geld, tussen de lijven van je voorgangers duwen door het kleine gat dat loket heet te zijn en heel hard roepen welk kaartje je wilt. Heel onhandig als iedereen dat doet en gelukkig zijn de dames aan de andere kant van het loket de rust zelve en laten zich niet gek maken door al die idioten.
Bij het toeristenloket gaat het er iets rustiger aan toe. Voornamelijk backpackers die netjes in de rij blijven staan maar toch ook een paar Indiërs die proberen voor te dringen. Tot grote frustratie van de toeristen lukt dat ook nog totdat we, als individuen, ons als groep gaan verweren en vanaf dat moment worden er geen indringers meer geduld. Een paar Indiërs proberen het nog wel een keer maar de groep blijkt sterk en eensgezind.
Al vrij snel wordt duidelijk dat we zonder ingevuld formulier - en waar niet in India, het land van formulieren en carbonpapier bij uitstek - we sowieso niet te woord zullen worden gestaan en nadat we een formulier hebben weten te bemachtigen blijkt dat ze ook nog alles van ons moeten weten om überhaupt op een trein mee te mogen. Namen, geboortedata, paspoort gegevens, huisadres et cetera. Later komen we er achter dat het geven van al deze informatie vooral een gevolg is van de terroristisch aanslag van twee jaar eerder.

Eer we aan de beurt zijn om de verlangde informatie en tickets te krijgen blijken we ruim 2,5 uur ouder te zijn geworden. Dat, terwijl er zegge en schrijven, vijf andere klanten voor ons worden afgehandeld. Wat ook niet helpt bij de spoedige afhandeling - we hebben dit al eens eerder meegemaakt, tien jaar geleden in Agra - is de lunchpauze van het voltallige personeel. Was het toentertijd ruim 1,5 uur, terwijl we aan de beurt waren ging het loket pontificaal voor onze neus dicht, nu een schamele 30 minuten. We hadden het al gelezen want geschreven boven ieder loket: lunchpauze van 12:10 tot 12:40 uur en we hadden, met onze eerdere ervaring, de overige wachtenden er al gewezen. Verzacht toch het leed.
We zullen de laatsen zijn die het loketpersoneel de lunchpauze willen ontzeggen, er moet natuurlijk ook worden gegeten, maar elkaar afwisselen zou natuurlijk ook een optie kunnen zijn. Zeker ook omdat al die tijd dat wij stonden te wachten de dames en heren achter de naastgelegen loketten behoorlijk uit hun neus zaten te eten.
Het feit dat er een enorme administratie nodig blijkt om de reiziger aan een treinkaartje te helpen is de belangrijkste reden waarom het allemaal zo lang duurt. Als we eindelijk aan de beurt zijn en we helderheid hebben over welke treinen er gaan en wanneer - het blijft ook een raadsel waarom die loketgaatjes zo klein zijn en je bijna door de knieën moet om, door dat gaatje, met de loketbediende te kunnen communiceren - en we ons formulier met treinnummer, treintijd, vertrekdata en overige kengetallen hebben ingevuld blijkt de dame aan de andere kant er ook nog een enorme administratie op na te moeten houden. Paspoorten worden minutieus na gekamd en gegevens overgenomen en op een gegeven moment wil ze zelfs de namen van onze vaders hebben. Dat een daarvan al 7 jaar geleden is overleden doet er niet toe. We werken maar mee want willen die kaartjes. Wie in hemelsnaam ooit nog al die gegevens, formulieren en doorslagen gaat in zien is een vraag die blijft hangen. En zowaar, na betaling van de verlangde hoeveel roepie's krijgen we onze treinkaartjes. Opgelucht en met een groot gevoel van overwinning verlaten we het station. Later blijkt dat we op andere stations makkelijker aan kaartjes kunnen komen dus heeft het hele gedoe vooral iets te maken met de nog immer gespannen situatie in Mumbai.

Als we drie dagen later, 's morgens vroeg om 6:50, op onze trein stappen blijkt er tot onze stomme verbazing een computeruitdraai met de namen van alle passagiers - inclusief wijzelf en met de leeftijd erbij - op de wagon te zijn geplakt. Lijkt het systeem toch te werken. Heel bijzonder.