08.3 | India - JaMi 3

Trein reizen

Vroeg in de ochtend, in de nog donkere stad, lopend naar het station. Voor de Mandavi Express van 6:55 am naar Panaji, de hoofdstad van de provincie Goa, een rit van 540 km in iets meer dan 12 uur. In de nog half schemer over straat, her en der slapende mensen op stukken krant of karton. Soms alsof ze zo maar ter plekke zijn gaan liggen, vuiligheid of niet. Heel langzaam de eerste gloed van de zon en - zoals je dat kan hebben in India - een beetje nevelige mist, of is het stof en uitlaatgassen die zijn blijven hangen, waardoor alles een beetje mysterieus lijkt. Ook wel een beetje eng en dus maar snel doorlopen en pas weer rustiger als we via een gat in de muur het perron op klimmen. Ondanks het vroege uur een drukte van belang op het station. Alles is oud en smoezelig aan het station, ook de treinen die staan te wachten of binnen komen rijden. Behalve de trein-, tijd- en perronaanduidingen: die zijn in rood digitale cijfers en letters en in enorm contrast met haar omgeving. Toch een detail waaraan is af te lezen dat ook hier vooruitgang plaatsvindt.
In Mumbai is geen metro maar wordt het uitgebreide spoorwegnet gebruikt als een soort van. Terwijl wij opzoek zijn naar waar we moeten opstappen komt er net een trein - log en tot de nok vol - aangereden. Niet een deur is gesloten terwijl de trein binnenrijdt en tientallen mannen hangen er min of meer uit en springen, nog voor de trein stilstaat, al op het perron. Een beeld waarvan je gelijk weet: dat kan alleen maar hier. Het contrast met de trein in Japan kan werkelijk niet groter zijn dan dit. Gaaf om het beide in de afgelopen periode mee te maken.

Onze trein blijkt op perron 17 en staat al klaar. En als eerder geschreven: zowaar met onze namen op de lijst. Het perron vol met mensen, voedsel- en theekarretjes, enorme pakken die zijn aangekomen of mee moeten en daartussen door mensen die liggen te slapen. De perrons zelf redelijk schoon maar tussen de rails erg veel afval, blijkbaar de ideale plek om het op af te schuiven. Onze wagon blijkt een oud barrel maar het functioneert allemaal nog wel. We hebben Two Tier AC geboekt, de op een na duurste plekken. Twee ligbedden boven elkaar en airco. En omdat we de eerste plekken in de wagon hebben hoeven we de ruimte met niemand te delen en hebben we het - erg kleine en met oranje getint glas - raam helemaal voor ons zelf. Maar niet echt lekker om door naar buiten te kijken. Gelukkig blijven ook tijdens deze reis de deuren van de trein openstaan en - als je maar zorgt dat je er niet uit valt - daarmee een heerlijke plek om van het voorbij schietende landschap te genieten. Dat de trein een gemiddelde heeft van 50 km maakt het gevaar wel wat minder maar er uit vallen niet wenselijk.

We zijn relatief snel Mumbai uit. Eerst nog langs sloppenwijken maar vrij snel de betere buitenwijken. Verder van het centrum blijkt er ook meer gebouwd te worden en krijgen we voor het eerst het idee dat er toch wel ontwikkelingen gaande zijn. Ook later zien we in de verte steden in aanbouw met aanzienlijk meer hoogbouw dan we kennen van India. Er gebeurt dus wel degelijk wat. Al snel gaat de stad over in het platteland, rijstvelden, kleine dorpjes, natuur. Langs mooie berggebieden en af en toe passeren we rivieren. Eerste indruk: hier heerst geen droogte, daar is het land te groen voor. De begroeiing is overduidelijk tropisch met palmbomen, bamboe en heel veel andere tropisch planten en bomen, van het soort die we alleen kennen van tuincentrum Osdorp of de Hortus.

De wagon en onze coupe zijn oud en stoffig, overduidelijk het gevolg van overbelast gebruik. Alles in en aan de wagon is al honderd keer gerepareerd, is verveloos en ziet er welbeschouwd niet uit. Maar het doet het wel allemaal. Hoe oud het treinstel is kan je niet zeggen. Tien jaar maar vijftig zou ook kunnen. Het gekke is dat alle treinen er zo uitzien en dat betekent dus haast dat er ooit in keer heel veel nieuw materieel is geweest en dat ze nadien toch wel goed onderhoud hebben gepleegd want het rijdt allemaal toch maar. Maar de schoonheidsprijs gaat Indian Railways er niet mee verdienen.
Nog voor we vertrekken komt onze wagonmeester schone lakens, dekens en kussens brengen want ook dat hoort er bij. En snel nadat we zijn vertrokken komen de eerste voedselverkopers langs en dat zal de rest van de dag ook zo blijven. Chai, kleine kopjes melkthee met heel veel suiker voor 5 roepie of Kaafi, poederkoffie met hete melk en ook weer erg zoet voor 6 roepie. Beide erg lekker en we drinken er veel van, voor het geld hoef je het niet te laten. Qua eten komt alles wel langs, van goede sandwiches, pakora's, allerlei zoetigheid, koekjes en chips tot lunches. Die lunches worden door Indian Railways verzorgt en onze wagonmeester komt eerst de bestelling opnemen eer we, een paar uur later, onze lunchbox krijgen. Nog lekker ook.

De stations waar we onderweg stoppen zien er keer op keer schoon en goed onderhouden uit. Vaak wel al oud en gedateerd aandoend maar goed in de verf en schone perrons, duidelijk makend dat Indian Railways er wel de wind onder heeft. Wel jammer dat heel veel afval toch tussen de rails beland, die stap moet blijkbaar nog worden gemaakt. Niet alleen op de stations maar ook op de tussenliggende trajecten.
Het grote voordeel van reizen met de trein is dat je af en toe een stukje kan gaan lopen of naar de wc kan gaan wanneer je wilt. Bijkomend voordeel is dat de trein veel minder hobbelt dan de bus, die veelal zonder echte vering over behoorlijke slechte wegen rijdt, en dus veel relaxter. En nog belangrijker, je kan naar buiten kijken en genieten van het land waar je aan voorbij rijdt.
Fantaseren over al die mensen die je onderweg ziet lopen, werken of - in India de gewoonste zaak van de wereld - hun behoefte doen. Dat laatste blijft vreemd, dat in een land waar 90% van de volwassen bevolking een mobieltje heeft nog geen 30% over een eigen wc kan beschikken. Waar gaan ze naar toe, hoe gaat het leven in hun dorpje er aan toe, hoe ziet hun wereld er uit. Hoe het is om het rijstveld te ploegen met een houten ploeg en twee ossen, water bij de put te gaan halen en met een waterpot op het hoofd weer terug naar huis te lopen, de was in de rivier te doen of jezelf wassen langs de kant van een stroompje, hoeveel verdienen die mensen nou eigenlijk, kunnen ze rond komen en zijn ze beter af op het platteland dan in de stad. En meer van dat soort dingen, die je allemaal ziet vanuit de trein. De gedachten en beelden vervliegen net zo snel als de trein voorbij dendert maar dat geeft helemaal niet. Een dag trein reizen is een dag weg dromen, mijmeren en nieuwe werelden aan je voorbij laten gaan en niks is minder fijn dan dat.